در پاسخ این سؤالات و مشابه آن، توجّه خوانندگان گرامی را به نکات زیر جلب میکنیم:
در بحثهای خداشناسی و صفات خدا در محلّ خود ثابت شده است که خداوند وجودی است «بینهایت در بینهایت» یعنی بیپایان و نامحدود از هر نظر: نامحدود از نظر وجود، نامحدود از نظر علم و قدرت، نامحدود از نظر زمان و مکان، جایی نیست که خدا نباشد، زمانی نیست که خداوند در آن زمان وجود نداشته باشد، چیزی نیست که خداوند نداند، کاری نیست که خداوند نتواند آن را انجام دهد (البتّه غیر ممکن بودن ذاتی کاری، بحث دیگری است).
بنابر این خداوند یک هستی مطلق و نامحدود و بی پایان در تمام جهات است و این یک «اصل اساسی» در تمام بحثهای مربوط به صفات خدا به شمار میرود و دانشمندان، غالب صفات خداوند را به اتّکای همین اصل، ثابت میکنند.
از وجود خداوند که بگذریم، همه چیز در این جهان محدود است، محدود از نظر زمان و مکان، یا محدود از جهات دیگر.
بدیهی است یک موجود محدود، هرگز نمیتواند یک وجود نامحدود را آنچنان که هست دریابد، این است که میگوییم درک ذات مقدّس خداوند آنچنان که هست، برای بشر غیر ممکن است؛ اطّلاع ما از آن وجود بیپایان یک اطّلاع اجمالی است، میدانیم که هست، میدانیم که علم و قدرت دارد، میدانیم تمام صفات کمال را دارد، امّا از خصوصیّات هستی و علم و قدرت او (و به عبارت صحیحتر از کنه ذات و صفات او) بیخبریم.
نه تنها کنه ذات خداوند برای ما مجهول است، بلکه حقیقت بسیاری از موجودات این جهان که دور و بر ما را گرفته است برای ما مجهول میباشد، هرگز بشر به حقیقت «حیات و زندگی» پی نبرده است؛ کنه قسمت زیادی از موجودات برای ما روشن نیست، ما فقط آنها را با آثار ویژه خود میشناسیم و از ذات و هویّت واقعی آنها بیخبریم، انتظار اطّلاع بر واقعیّت تمام اشیای جهان، از بشر محدود که با ابزار بسیار محدودی مجهّز است، انتظار بیجایی است.
اصولًا فکر ما همچون پیمانهای است و ذات نامحدود پروردگار همچون اقیانوس بیکران، آیا اقیانوس را میتوان در پیمانه جای داد؟
از نظر تصوّر، هیچ محاطی نمیتواند وجودی را که از هر نظر محیط بر اوست دریابد.
آیا جنین (اگر عقل میداشت) میتوانست تصویر صحیحی از مادر خود و قیافه و سایر مشخّصات او به دست آورد؟
البتّه نه؛ زیرا با این که هر دو محدودند، او محاط و مادر محیط بر اوست؛ با این حال چگونه میتوان انتظار داشت انسان به ذات بیانتهای پروردگار احاطه پیدا کند و حقیقت و کنه ذات او را در یابد؟!
نظرات شما عزیزان:
:: موضوعات مرتبط: معارف اسلامی، پرسش و پاسخ، ،
:: برچسبها: آیا ذات پروردگار جهان را میتوان درک کرد؟,